Πέμπτη 8 Ιουλίου 2010

"ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΗ ΓΙΑ ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΙΔΕΙΑ"


Και δωρεάν συγγράμματα…

          Η συγγραφή αυτού του κειμένου γίνεται με αφορμή ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο blog των ΠΑΝΤΕΙΑΚΩΝ ΝΕΩΝ (http://panteiakanea.wordpress.com/) στις 16 Ιουνίου και είχε ως θέμα τα πανεπιστημιακά συγγράμματα. Σεβόμαστε πλήρως την άποψη του συνάδερφου αλλά πρέπει να αναφέρουμε πως διαφωνούμε μαζί του οριζοντίως και καθέτως. Τα πολλά λόγια όμως είναι φτώχεια οπότε ας εξετάσουμε το θέμα συνοπτικά αλλά και σοβαρά.
Ειπώθηκε στο άρθρο ότι τα συγγράμματα που επιλέγουν οι καθηγητές είναι ως επί το πλείστον δικά τους γιατί τους συμφέρει οικονομικά, όπως συμφέρει οικονομικά και τους εκδοτικούς οίκους που τα υπερκοστολογούν. Επίσης, η επιλογή των συγκεκριμένων συγγραμμάτων από τους καθηγητές μας στερεί από εναλλακτική βιβλιογραφία που θα μπορούσαμε να είχαμε πρόσβαση. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός πως η βιβλιοθήκη είναι αναγκασμένη να έχει τα συγγράμματα που προτείνουν οι καθηγητές άρα δεν έχει εναλλακτική βιβλιογραφία τόσο εκτεταμένα όσο θα έπρεπε. Ο συγγραφέας του άρθρου κατέληγε ότι όλα τα παραπάνω αποτελούν σπατάλη δημόσιου χρήματος το οποίο οφείλεται στην φαντασίωσή μας για δωρεάν παιδεία και σε συγκεκριμένες ομάδες που εξυπηρετούν τα συμφέροντα τους. Μεταξύ άλλων προτείνει την κατάργηση των δωρεάν συγγραμμάτων.

  1. Κατ'αρχάς να ενημερώσουμε τον συνάδερφό μας ότι δεν χρειάζεται να ανησυχεί για την σπατάλη του δημοσίου χρήματος. Ο νέος νόμος-πλαίσιο περικόπτει τον αριθμό των συγγραμμάτων που μπορεί να πάρει ένας φοιτητής. Παραδείγματος χάριν, αν χρωστάει ένα μάθημα και το βιβλίο αλλάξει δεν το δικαιούται. Κι αν αποφασίσει να αφήσει ένα μάθημα που είχε επιλέξει και να πάρει κάποιο άλλο, ξανά δεν δικαιούται σύγγραμμα. Επιπλέον, τέλος τα πολλά βιβλία ανά μάθημα, ένα και πολύ μας είναι. Βέβαια αυτό συμβαίνει, πέραν της δικαιολογίας να μειωθούν οι «σπατάλες», για να εντατικοποιηθεί ο ρυθμός σπουδών μας. Να τιμωρηθούν οι «κακοί» φοιτητές που δεν θα τελειώσουν στα 4 χρόνια. Σαν δεν ντρέπονται…

  1. Όσον αφορά τους καθηγητές, είναι αλήθεια ότι πολλοί προτείνουν συνήθως δικά τους συγγράμματα. Χωρίς να αποδεχόμαστε οποιαδήποτε καθηγητική αυθεντία θα λέγαμε ότι το παραπάνω δεν είναι απαραίτητα κακό. Οι καθηγητές (οι περισσότεροι τουλάχιστον) έχουν επιλεγεί για την θέση τους με βάση ακαδημαϊκά κριτήρια. Άρα αν ακαδημαϊκά κάνουν γι’αυτή τη θέση, το ίδιο ισχύει και για τα συγγράμματα τους. Επιπλέον, η επιλογή από την μεριά του φοιτητή του συγγράμματος που θα πάρει από λίστα πολλαπλών συγγραμμάτων αμβλύνει την καθηγητική αυθεντία αν και το συγκεκριμένο μέτρο θα λειτουργούσε σωστά εφόσον λειτουργούσε σωστά και η βιβλιοθήκη. Τέλος, επειδή φοιτητές δεν είμαστε μόνο για να διαβάζουμε τα βιβλία που μας δίνουν οι καθηγητές μας, αλλά είναι και ευθύνη μας να αναζητούμε εναλλακτικές πηγές, είναι και στο χέρι μας σε κάποιο βαθμό να αναζητούμε οι ίδιοι βιβλιογραφία που θα μας κάνει ολοκληρωμένους επιστήμονες.

  1. Για τους εκδοτικούς οίκους θα συμφωνήσουμε ότι βγάζουν πολύ χρήμα επειδή το κράτος βασίζεται σε αυτούς για την έκδοση και την διανομή πανεπιστημιακών συγγραμμάτων (βλέπετε αν δεν το έκανε δεν θα υπάκουε στους νόμους της ελεύθερης αγοράς). Εμείς έχουμε κατά καιρούς προτείνει να δημιουργηθούν πανεπιστημιακές εκδόσεις που θα ανήκουν στο δημόσιο και θα είναι υπό την διεύθυνση της ακαδημαϊκής κοινότητας. Έτσι τα συγγράμματα θα μπορούν να μοιράζονται απευθείας από τα πανεπιστήμια στους φοιτητές (αν και οι βόλτες στο κέντρο της Αθήνας είναι όμορφες κάποιες φορές).

  1. Η βιβλιοθήκη αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα στο ελληνικό πανεπιστήμιο και στο Πάντειο συγκεκριμένα. Αρχικά να πούμε πως η βιβλιοθήκη του Παντείου υπολειτουργεί καθώς έχει απολυθεί το 1/3 των εργαζομένων. Βλέπετε το υπουργείο παιδείας και η πρυτανεία δεν είχαν δημιουργήσει οργανικές θέσεις γι’αυτούς οπότε ο μισθός των τελευταίων αντί να συμπεριλαμβάνεται στον πανεπιστημιακό προϋπολογισμό, προερχόταν από προγράμματα της Ευρωπαικής Ένωσης. Όταν τα τελευταία κόπηκαν, οι εργαζόμενοι ξαφνικά δεν ήταν πλέον χρήσιμοι. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά από λειτουργίες όπως η ανάπτυξη νέων εκδόσεων, το ψηφιακό τμήμα, το πληροφοριακό τμήμα, η ταξινόμηση νέου υλικού κ.α. να αντιμετωπίζουν πρόβλημα.  Πρόκειται για άλλη μία όψη της υποχρηματοδότησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εκεί οφείλεται το γεγονός ότι η βιβλιοθήκη μας δεν έχει τόσα ακαδημαϊκά έργα όσα προστάζει ένα πανεπιστήμιο κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, όχι σε κάποια συνομωσιακή συνεργασία με τους καθηγητές. Βέβαια ο συνάδερφος στο άρθρο του δεν αναφέρει τίποτα από τα παραπάνω.

  1. Αφήσαμε για το τέλος την φαντασίωσή μας για δημόσια δωρεάν παιδεία. Πιστεύουμε (και νομίζουμε ότι το έχετε παρατηρήσει και εσείς) πως δεν ζούμε σε μία τέλεια κοινωνία που την διέπει η απόλυτη ισότητα άσχετα με τι λέει το Σύνταγμα. Δεν είναι κάτι το τυχαίο, αλλά αποτέλεσμα της κυριαρχίας μιας ιδεολογίας που θεωρεί πως η αγορά είναι σχεδόν κάτι το θεϊκό που αν λειτουργεί απρόσκοπτα θα διορθώσει τα πάντα και το μόνο που έχουμε εμείς να κάνουμε ως «ανθρώπινο κεφάλαιο» είναι να είμαστε πιστοί στους νόμους της αγοράς. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι όπου και αν κοιτάξεις, ιδιαίτερα αυτή την εποχή βλέπεις ανισότητες. Ανισότητες όσον αφορά την κοινωνική και ταξική καταγωγή, το φύλο, την φυλή κλπ. Επειδή λοιπόν η αγορά (νεοφιλελευθερισμός/ καπιταλισμός, πείτε το όπως θέλετε) φαίνεται να οξύνει τις ανισότητες παρά να τις αμβλύνει, εκεί έρχεται και δένει η δημόσια δωρεάν παιδεία. Γιατί έχει αποδειχτεί εμπειρικά πως ΜΟΝΟ η δημόσια δωρεάν παιδεία μπορεί σε κάποιον βαθμό να αμβλύνει τις ανισότητες που προκύπτουν από τον τρόπο που είναι η κοινωνία δομημένη. Όσο λοιπόν εμείς θα επιδιώκουμε την πραγματική ισότητα θα είμαστε κάλλιστα φαντασιόπληκτοι και θα επιδιώκουμε συνεχώς διεύρυνση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας.